تغییر روند تجارت ایران و ترکیه

تحریمهای دولت آمریکا و شیوع همه گیری ویروس کرونا تغییرات چشمگیری را در روابط تجاری ترکیه و ایران به همراه داشته است.

به گزارش ایسنا به نقل از بلومبرگ، مرزهای زمینی میان دو کشور برای دسترسی ایران به کالاهای خارجی به خصوص در دوران تحریمها حائز اهمیت بوده است. ترکیه به مدت چندین دهه مشتری نفت و گاز ایران بوده است و به نوبه خود مقصد محبوب گردشگری ایرانیها بوده و ایران نیز یکی از بازارهای منطقه ای کالاهای این کشور بوده است.

اما ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته ای که در دوران اوباما امضا شده بود، خارج شد و تحریمهای اقتصادی علیه ایران را مجددا وضع کرد. سال بعد از آن ترکیه تحت فشارهای آمریکا خرید نفت از ایران را که بزرگترین تامین کننده نفت این کشور بود، متوقف کرد. واردات گاز ترکیه از ایران هم با تلاش این کشور برای کاهش وابستگی به ایران و روسیه، کاهش پیدا کرد.

اکنون تجارت دوجانبه میان دو همسایه کاهش پیدا کرده و همزمان سرمایه های ایرانی در ترکیه افزایش پیدا کرده است.

از زمان خروج از برجام آمریکا و کاهش صادرات نفت ایران، هزاران ایرانی داراییهایشان را به بخش املاک ترکیه منتقل کرده اند و امسال برای نخستین بار ایرانیها از عراقیها به عنوان بزرگترین خریداران خانه در ترکیه پیش افتاده اند و چندین ماه است که این جایگاه برتر را حفظ کرده اند.

صادرات گاز ایران به ترکیه پس از انفجاری که در خط لوله گاز روی داد، به مدت حدود سه ماه متوقف شد و آمار صادرات را تحت تاثیر قرار داد. گزارش سازمان رگولاتوری بازار انرژی ترکیه (EPDK) نشان می دهد در ماه اوت که آخرین آمار موجود بوده، میزان صادرات ۳۰ درصد پایین متوسط پنج ساله بوده است. تلاش ترکیه برای متنوع کردن منابع تامین گاز از جمله ساخت پایانه جدید LNG، خطوط لوله با روسیه و جمهوری آذربایجان و اکتشافات گازی این کشور در دریای سیاه ممکن است صادرات گاز ایران را در مذاکرات تجدید قرارداد خرید گاز تحت تاثیر قرار داده و کمتر کند.

ایران معمولا مازاد تجاری با ترکیه داشته است اما از زمان خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، حجم مازاد تجاری کاهش پیدا کرده و ایران امسال برای نخستین بار از سال ۲۰۱۶ در مسیر ثبت کسری تجاری با ترکیه قرار دارد. طبق آمار وزارت بازرگانی ترکیه، مجموع تجارت دو کشور از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ به میزان ۳۸ درصد کاهش پیدا کرده است.