.png "عصر ایران")
۱۵ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۱۵ آذر ۱۴۰۴ - ۲۰:۰۸
دارویی که این روزها پولدارهای چاق به دنبالش هستند / درباره آمپول لاغری که فقط دست ۱۰ درصد مردم جهان به آن میرسد (فیلم) چگونه روابط انسانی از وسوسه مصرف مواد جلوگیری میکند
دوران جوانی همواره با چالشهای فراوان همراه است. فشارهای روانی، استرسهای تحصیلی و شغلی و همچنین مشکلات خانوادگی، بسیاری از جوانان را در معرض خطر مصرف مواد قرار میدهد. مطالعات جهانی نشان دادهاند که اعتیاد به مواد مخدر و سوءمصرف آنها با افسردگی، اضطراب و ... پیوند خورده است.
در سالهای اخیر، مسئله بازگشت دوباره افراد ترککرده مواد به مصرف مجدد به یکی از دغدغههای اصلی حوزه بهداشت و سلامت اجتماعی بدل شده است. پژوهشی تازه به بررسی نقش عوامل اجتماعی در این روند پرداخته است.
به گزارش ایسنا، دوران جوانی همواره با چالشهای فراوان همراه است. فشارهای روانی، استرسهای تحصیلی و شغلی و همچنین مشکلات خانوادگی، بسیاری از جوانان را در معرض خطر مصرف مواد قرار میدهد. آمارها نشان میدهند که در ایران هزاران نفر با اعتیاد یا سوءمصرف مواد مواجهاند و بخش قابل توجهی از این افراد در سنین نوجوانی و جوانی هستند. در همین دوره است که رفتارهای پرخطر مانند سیگار، مصرف الکل و حتی سرقت بیشتر دیده میشود. همین شرایط باعث شده پژوهشگران توجه ویژهای به شناسایی عوامل مؤثر بر مصرف یا بازگشت مجدد افراد به مواد داشته باشند.
پیوند اعتیاد به مواد مخدر با افسردگی و اضطراب
البته موضوع فقط به ایران محدود نمیشود. مطالعات جهانی نشان دادهاند که اعتیاد به مواد مخدر و سوءمصرف آنها با مشکلات متعددی همچون افسردگی، اضطراب و حتی بیماریهای جسمی و روانی دیگر پیوند خورده است. برای نمونه، بر اساس آمار سازمانهای بینالمللی، میلیونها نفر در سراسر جهان با اختلالات ناشی از مصرف مواد درگیر هستند. این موضوع نشان میدهد که اعتیاد صرفاً یک مشکل فردی نیست، بلکه ریشههای اجتماعی، روانی و زیستی دارد. همین واقعیت ضرورت بررسی دقیقتر نقش عوامل اجتماعی مانند حمایت خانواده و دوستان یا میزان مشارکت افراد در فعالیتهای جمعی را آشکار میسازد.
شاپور بهیان، دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، به همراه دو همکار دانشگاهی خود پژوهشی را در همین راستا در شهر ایذه انجام دادهاند. این تحقیق بر پایه بررسی ارتباط میان حمایت اجتماعی، یادگیری اجتماعی و میزان مشارکت افراد با احتمال بازگشت دوباره به مصرف مواد طراحی شد. آنها تلاش کردند با نگاهی ساده و کاربردی نشان دهند که چگونه محیط اجتماعی و روابط انسانی میتواند بر کاهش یا افزایش وسوسه مصرف مجدد اثر بگذارد.
جامعه آماری پژوهش شامل جوانان ۱۵ تا ۳۰ ساله شهر ایذه بود که سابقه مصرف مواد داشتند. از میان ۳۲۰۰ نفر شناساییشده، ۳۴۵ نفر که به کمپهای ترک اعتیاد مراجعه کرده بودند بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات، پرسشنامههایی در زمینه یادگیری اجتماعی، حمایت اجتماعی، مشارکت اجتماعی و میزان ولع مصرف استفاده شد. سپس دادهها با نرمافزار آماری تحلیل گردید تا مشخص شود کدام عوامل بیشترین نقش را در کاهش وسوسه بازگشت دارند.
نتایج این پژوهش نشان دادند که بین سه متغیر اصلی یعنی حمایت اجتماعی، مشارکت اجتماعی و یادگیری اجتماعی با میزان ولع مصرف رابطه منفی وجود دارد. به بیان سادهتر، هرچه این عوامل بیشتر باشند، میل فرد به بازگشت به مواد کمتر میشود. تحلیلها همچنین نشان دادند که مشارکت اجتماعی بیشترین اثر را در پیشبینی کاهش وسوسه دارد و پس از آن حمایت اجتماعی و یادگیری اجتماعی نقش مهمی ایفا میکنند.
پژوهشگران در نتیجهگیری خود تأکید کردهاند که افرادی که سطح بالاتری از حمایت و مشارکت اجتماعی دارند، کمتر در معرض بازگشت به مصرف مواد قرار میگیرند. در مقابل، کسانی که احساس تنهایی یا بیپناهی میکنند یا در فعالیتهای اجتماعی حضور فعالی ندارند، بیشتر در معرض لغزش و بازگشت به اعتیاد هستند. بنابراین برنامههای آموزشی و حمایتی باید به این سه عامل توجه ویژه داشته باشند.
بررسی دقیقتر یافتهها حاکی از آن است که حمایت اجتماعی نه تنها احساس ارزشمندی و تعلق ایجاد میکند، بلکه در شرایط استرسزا به افراد قدرت مقاومت بیشتری میدهد. جوانانی که میدانند خانواده و دوستان پشت آنها ایستادهاند، کمتر در دام وسوسههای بیرونی گرفتار میشوند. همچنین مشارکت در فعالیتهای اجتماعی باعث میشود افراد حس انسجام و هدفمندی بیشتری داشته باشند و همین حس از آنها در برابر وسوسه مصرف محافظت کند. در کنار اینها، یادگیری اجتماعی یا همان تجربه کردن الگوهای سالم رفتاری کمک میکند فرد بداند چگونه با فشارها و مشکلات زندگی بدون پناه بردن به مواد کنار بیاید.
اعتیاد تنها با درمانهای پزشکی یا ترک ناگهانی قابل کنترل نیست
اهمیت این نتایج در آن است که اعتیاد تنها با درمانهای پزشکی یا ترک ناگهانی قابل کنترل نیست. بدون تقویت حمایت اجتماعی و بدون مشارکت فعال فرد در جامعه، احتمال بازگشت بسیار بالا خواهد بود. از همین رو، متخصصان پیشنهاد میکنند که کمپهای ترک اعتیاد علاوه بر درمان دارویی، برنامههای آموزشی و مهارتهای اجتماعی را نیز در اختیار افراد قرار دهند. این آموزشها میتواند شامل راههای برقراری ارتباط مؤثر، مقابله با فشار همسالان یا حتی یادگیری فعالیتهای گروهی باشد.
گفتنی است نتایج این پژوهش در «مجله دانشکده پزشکی» دانشگاه علوم پزشکی مشهد منتشر شدهاند؛ نشریهای معتبر که به انتشار مقالات علمی در حوزه سلامت و علوم اجتماعی میپردازد. نتایج به دست آمده از این تحقیق میتوانند مبنای سیاستگذاریهای آینده در زمینه پیشگیری از اعتیاد و کاهش بازگشت به مصرف مجدد باشند.
لینک کوتاه: کپی لینک
خبر خوش برای استقلال؛ الحدادی مشکلی برای دیدار مقابل ملوان ندارد؛ وضعیت احمدی نامشخص است صدور هشدار تشدید سامانه بارشی؛ هشدار بارش برف و تگرگ در ۱۶ استان کشور دومین شکست متوالی هندبال بانوان ایران در پرزیدنت کاپ؛ مغلوب پاراگوئه شدیم بازداشت ۶ نفر در لبنان با اتهام حمله به گشتی یونیفل یک تیم لیگ برتری کنار کشید؛ پایش پارت شاهرود از بسکتبال خداحافظی کرد؛ اعتبار لیگ زیر سؤال پرداخت خسارات اثاثیه منازل آسیب دیده در جنگ ۱۲ روزه به کجا رسید؟ فوت ۷ یزدی بر اثر ابتلا به آنفلوآنزا دانشمندان ۱۶ هزار ردپای دایناسور را در بولیوی ثبت کردند زره قصور الساف با قدمت بیش از 2000 سال؛ تلاقی قدرت و ظرافت(+تصاویر) دیدگاهی نامتعارف برای زندگی بهتر: هنر ظریف بی خیالی مدارس استان قم در روز یکشنبه غیرحضوری شد واکنش شدید به انتخاب رنگ سال 2026 ؛ کسل کننده و یادآور برتریطلبی سفیدپوستی کشف رازهای جدید درباره بردگان قالیباف: من بیشترین وقت را برای تدوین و بررسی لایحه عفاف و حجاب گذاشتم در ویژه برنامههای قرعهکشی جام جهانی چه گذشت؟ از شبکه سه تا فردوسی پور و ...